အမှိုက်စထဲမှ ရွှေ 💻

အမှိုက်စထဲမှ ရွှေ 💻

POSTED BY ALICE

 

စားသုံးသူ  ဦးစားပေး လုပ်ငန်းများသည် နည်းပညာ အရှိန်အဟုန်ဖြင့် တိုး ချဲ့မှုနှင့် ချိတ်ဆက်လျက်ရှိပြီး   Electornic Industry အတွက်လဲ အကြီး အကျယ် တိုးတက်စေခဲ့သည်။ နည်းပညာ တိုးတက်လာသည်နှင့်အမျှ သက်တမ်းကုန် Electronics devices များ နှင့်  E-waste ပြဿနာများကို လျင်မြန်စွာ ကြီးထွားလာစေသည်။ 

 

၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် ကမ္ဘာတစ်၀ှန်း တွင်   E-waste တန်ချိန်ပေါင်း သန်း ၅၀ ခန့် (အသုံးမပြုတော့သော ကွန်ပြူတာများ ၊ မော်နီတာများ ၊ မိတ္တုစက် ၊ Laptop ၊ Fax machine ၊ ဆဲလ်ဖုန်း ၊ ပရင်တာ ၊ scanner စက်များ ၊ Hard drive များ ၊ Microwave များနှင့် အခြား Electronic ပစ္စည်းများ) ထုတ်လွှတ်လျက်ရှိသည်။  E-waste များထဲတွင်  အသုံးမပြုတော့သော Mobile Phoneများမှာ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့် ပါ၀င်နေသည်။ 

 

အထက်က  ‌ဖော်ပြ ခဲ့သော Electronic Devices များတွင် ခဲ  ၊ ပြဒါး၊ ကက်မီယမ် နှင့် ခရိုမီယမ် အပါအဝင် အဆိပ်သင့်ပစ္စည်းများ ပါဝင်ပါသည်။ ဥပမအားဖြင့် Cathode ray tube (CRTs) တွင် ခဲ နှင့် Phosphor ပါ၀င်မှုများပြီး အန္တရာယ်ရှိသော အိမ်သုံးစွန့်ပစ်အမှိုက်များဟု မှတ်ယူကြသည်။ အဆိုပါ အဆိပ်သင့် ပစ္စည်းများသည် အမှိုက်ပုံများမှ တစ်ဆင့် မြေအောက်ရေ  မြေဆီလွှာနှင့် လေထု အတွင်း ရောက်ရှိနိုင်ပြီး ကုန်းနှင့် ပင်လယ် ရှိ လူနှင့် ိရိစ္ဆာန်များကို ထိခိုက်စေနိုင်သည်။ 

 

 

 

 

 E-waste များသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် လျှင်မြန်စွာ များပြားလာခြင်းကြောင့် မူ၀ါဒ ချမှတ်သူများ နှင့် စားသုံးသူများသည် ဘေးကင်းသော Electronic recycling လုပ်ပြီး  ပြန်လည် အသုံးပြုရန် အာရုံစိုက်လာကြသည်။ သို့ပါသော်လည်း  E-waste ၏ ၁၅ မှ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းသာ ဘေးကင်းပြီး သင့်လျော်သော Reycle လုပ်နိုင်ကြသည်။  

 

ယခုလက်ရှိ အချိန်တွင် recycler များသည် စုဆောင်းထားသော  E-waste ၅၀ မှ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်း ကို Recycle လုပ်ရန် ပြည်ပသို့တင်ပို့နေကြသည်။ လုပ်သားစျေးကွက် သက်သာ‌‌သော တိုင်းပြည်များတွင်  E-waste များကို ထိန်းချုပ်မှု မရှိဘဲ Recycle ပြုလုပ်ခြင်းကြောင့် ပတ်၀န်းကျင်ကို  အဆိပ်‌ငွေ့ ထုတ်လွှတ်ခြင်းများ ဖြစ်ပေါ်စေပြီး  ဒေသခံ ပြည်သူများ အပေါ် ကျန်းမာရေး အန္တရာယ်မှာ စိုးရိမ်စရာပင်ဖြစ်သည်။ "ကမ္ဘာ့အဆင်းရဲဆုံး အလုပ်သမားများက တန်ချိန်ထောင်ပေါင်းများစွာ ရှိသော အမှိုက်ပုံများတွင် အမှိုက်များကို လက်ဖြင့်ဆွဲထုတ်ခြင်း သို့မဟုတ် မီးရှို့ပြီး အမှိုက်များကို ရှာဖွေနေကြသည်” ဟု ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးဖိုရမ်က မှတ်ချက်ပြုသည်။ “ဤမြို့ပြသတ္တုတူးဖော်မှုပုံစံသည် လူတို့၏ကျန်းမာရေးအတွက် အကျိုးဆက်များရှိပြီး မရေမတွက်နိုင်သော လေထုညစ်ညမ်းမှုကို ဖန်တီးပေးသည်။”

တရုတ်နိုင်ငံသည်  ယခင်က  E-wasteတင်ပို့မှုများကို အဓိက လက်ခံပြီး ယခုအခါတွင် E waste recycle တင်သွင်းမှုကို နှိမ်နင်းလျက် ရှိ သည်။ ထို့ကြောင့် EU ၊ US ၊ Australia နှင့် Japan တို့အပေါ် ဖိအားများရှိပြီး ယခုအခါတွင် အဆိုပါ ပြဿနာကို ၎င်းတို့ကိုယ်တိုင် ဖြေရှင်းရန် ကြိုးပမ်းနေကြသည်။ 

 

E-waste များကို ဘေးကင်းလုံခြုံစွာ Recycle ပြုလုပ်ခြင်းအား  ကြီးစွာသောဆုလာဘ်အဖြစ် စတင်မြင်လာရသည်။ အီလက်ထရွန်နစ်ပစ္စည်းအများစုတွင် အဖိုးတန်သတ္တုဒြပ်စင်များပါ၀င်ပြီး ဆဲလ်ဖုန်းတစ်သန်းကို ပြန်လည်အသုံးပြုခြင်းဖြင့် ရွှေ ၇၅ ပေါင်၊ ငွေ ၇၇၂ ပေါင်၊ ကြေးနီ ၃၅,၂၇၄ ပေါင်နှင့် ပါလက်ဒီယမ် ၃၃ ပေါင်တို့ကို ပြန်လည်ထုတ်ယူနိုင်သည်ဟု ခန့်မှန်းထားသည်။ Apple သည် ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် ပြန်လည်အသုံးပြုထားသော iPhone၊ Macs နှင့် iPad များထံမှ ဒေါ်လာ သန်း ၄၀ တန်ကြေးရှိသော ရွှေ ၂,၂၀၄ ပေါင်ကို ပြန်လည်ရရှိခဲ့ကြောင်း ထုတ်ဖော်ခဲ့သည်။

One million cell phones can recover 75 pounds of gold

 

သို့ပေမယ့်လည်း၊ ဥပမာအားဖြင့်၊  E-wasteမှ ရွှေ ၁၀ မှ ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းသာ  အောင်အောင်မြင်မြင် ဆယ်ယူနိုင်ပြီး ကျန်ဆုံးရှုံးသွားပါပြီ။  ကုလသမဂ္ဂ၏အဆိုအရ အီလက်ထရွန်းနစ်အမှိုက်များတွင် မြေကြီးမှတူးဖော်ရရှိသော သတ္တုရိုင်းများထက် အဆ ၄၀ နှင့် ၅၀ အကြား အဖိုးတန်သတ္တုသိုက်များပါရှိသည်။

 

အီလက်ထရွန်းနစ်ပစ္စည်းများ ပြန်လည်အသုံးပြုခြင်းသည် စိန်ခေါ်မှုတစ်ခုဖြစ်သည်။ ခေတ်မီဆန်းပြားသော အီလက်ထရွန်းနစ်ပစ္စည်းများကို ဖန်၊ သတ္တုနှင့် ပလတ်စတစ် အချိုးအစားအမျိုးမျိုးဖြင့် ပြုလုပ်ထားကာ ပြန်လည်အသုံးပြုသည့် ပစ္စည်းများနှင့် အသုံးပြုသည့် နည်းပညာများပေါ် မူတည်၍ ပြန်လည်အသုံးပြုသည့် လုပ်ငန်းစဉ်မှာ ကွဲပြားသည်။ ထို့အပြင်၊ ထုတ်ကုန်အများအပြားသည် ၎င်းတို့ကို အလွယ်တကူ ပြန်လည်အသုံးပြု၍မရစေသည့် နည်းလမ်းများဖြင့် ပြုလုပ်ထားပြီး ၎င်းတို့၏ ဒီဇိုင်းကို သီးသန့်အကြောင်းပြချက်ဖြင့် ပတ်ဝန်းကျင်အတွက် ထည့်သွင်းစဉ်းစားခြင်းမပြုဘဲ မကြာခဏ ပြုလုပ်ထားသည်။ မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ၊ အစောပိုင်း ပြန်လည်အသုံးပြုခြင်းဆိုင်ရာ ပညာရှင်များ စတင်ပေါ်ပေါက်လာပါသည် - အများအားဖြင့်  E-waste ပြဿနာ၏အတိုင်းအတာကို သိရှိနားလည်သည့် စွန့်ဦးတီထွင်လုပ်ငန်းငယ်များဖြစ်သည်။

စီးပွားရေးအရ အကျုံးဝင်သော အီလက်ထရွန်းနစ်ပစ္စည်းများ ပြန်လည်အသုံးပြုခြင်း၏ အခြေခံမှာ ပစ္စည်းများ ထိရောက်စွာ ခွဲထုတ်ခြင်း ဖြစ်သည်။ ပလတ်စတစ်၊ သတ္တုများနှင့် အတွင်းပတ်လမ်းများ ခွဲထုတ်ရာတွင် လွယ်ကူချောမွေ့စေရန်အတွက် E waste များကို ၁၀၀ မီလီမီတာအထိ သေးငယ်သော အစိတ်စိတ်အမြွှာမြွှာဖြစ်အောင် ခွဲထုတ်ပစ်ရန် လိုအပ်ပါသည်။ အသုံးဝင်သော အစိတ်အပိုင်းများကို ခွဲခြားသတ်မှတ်ရန် စက်ရုပ်များအသုံးပြုခြင်း အပါအဝင် နည်းပညာအသစ်များ ရရှိလာပါသည်။ ဥပမာအားဖြင့် Apple သည် ၎င်း၏ဖုန်းများကို ပြန်လည်အသုံးပြုရန် ခက်ခဲသည်ဟု ဝေဖန်မှုများကို တန်ပြန်ရန် ကြိုးပမ်းရာတွင် တစ်နာရီလျှင် iPhone အလုံး ၂၀၀ အထိ ဖြုတ်တပ်နိုင်သည့် စက်ရုပ်ကို တီထွင်ခဲ့ပြီး ဖုန်းမော်ဒယ် ကိုးခုကို ကိုင်တွယ်အသုံးပြုနိုင်ပါသည်။

Circuit boards are punctured and shredded

 

 E-waste များကို ထိရောက်စွာ ပြန်လည်အသုံးပြုခြင်းသည် အလားအလာရှိသော စီးပွားရေးအခွင့်အလမ်းများကို ပေးစွမ်းသည့်အပြင် ကမ္ဘာမြေကြီး၏ ရေရှည်တည်တံ့မှုအတွက် လိုအပ်ကြောင်း ကျွန်ုပ်တို့၏စိတ်ထဲတွင် သံသယမရှိပါ။ တစ်ဦးချင်းအနေဖြင့်၊ ကျွန်ုပ်တို့သည် အသုံးမပြုတော့သော အီလက်ထရွန်းနစ်ပစ္စည်းများကို ဘေးကင်းစွာ စွန့်ပစ်ရန် သေချာစေသင့်သည်။ စီးပွားရေးသမားများအနေဖြင့်  E-waste များကို ပြန်လည်အသုံးပြုခြင်းဆိုင်ရာ အခွင့်အလမ်းများကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားသင့်သည်။