យុគសម័យអេឡិចត្រូនិក
នៅក្នុងយុគសម័យឌីជីថលនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះយើងមានទម្លាប់ធ្វើការទំនាក់ទំនងភ្លាមៗតាមរយៈ អ៉ីនធឺណិត អ៉ីមែល និង បណ្តាញសង្គម ដោយគ្រាន់តែចុចប៊ូតុង។ ជាលទ្ធផល រឿងនេះបាននាំអោយមានការកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំងនៃតម្រូវការឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិក។ អ្វីដែលនឹងពង្រីកបន្ថែមគឺនៅពេលដែលទស្សនៈ Internet of Things (IoT) ក្លាយជាផ្នែកមួយនៃជីវិតរបស់យើង - ការផ្តល់មធ្យោបាយសម្រាប់ឧបករណ៍ប្រើប្រាស់ក្នុងផ្ទះដើម្បីប្រមូលនិងផ្លាស់ប្តូរទិន្នន័យដោយប្រើបណ្តាញកុំព្យូទ័រឬការដំឡើងអគ្គិសនីវៃឆ្លាត។ ហើយសម្រាប់រថយន្តក្នុងការភ្ជាប់អ៉ីនធឺណិតដើម្បីផ្តល់ពត៌មានអំពីស្ថានភាពចរាចរណ៍ដើម្បីជួយក្នុងការរុករកនិងមានសម្ថភាពក្នុងការនាំយកខ្លួនឯងទៅកាន់ទីនោះ។
ចំណុចសំខាន់នៃឧបករណ៍អេឡិចភាគច្រើនគឺបន្ទះសៀគ្វី (PCB)។ ឧបករណ៍នេះត្រូវបានប្រើដើម្បីទ្រទ្រង់និងភ្ជាប់គ្រឿងអេឡិចត្រូនិកដោយប្រើប្រាស់ជាបណ្តាញចរន្ត ដូចជាបណ្តាញផ្លូវឬរលកសញ្ញាឆ្លាក់ចេញពីសន្លឹកស្ពាន់គ្រប់ពីលើស្រទាប់ដែលមិនមានចរន្ត។ ភាគច្រើនក្រៅពីពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងក៉ំព្យូទ័រពួកវាក៏មានវត្តមាននៅក្នុង ទូរទស្សន៍ វិទ្យុ ម៉ាស៉ីនថតឌីជីថល ទូរស័ព្ទដៃ និងឧបករណ៍ផ្សេងៗទៀតដូចជាឧបករណ៍វេជ្ជសាស្ត្រ។ បើគ្មាន PCBs ទេពិភពអេឡិចត្រូនិកដែលយើងរស់នៅយ៉ាងមានភាពងាយស្រួលនេះ នឹងមិនមានវត្តមានទេ!
តម្លាភាព និង បទពិសោធន៍
កាតាឡុកពេញលេញដែលអាចស្វែងរកបាន
តាមម៉ូតឬតាមថ្នាក់
ការកែច្នៃឧបករណ៍អគ្គិសនីនិងឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិក (WEEE)
កាលផុតអាយុកាលប្រើប្រាស់នៃ ក៉ំព្យូទ័រ ទូរស័ព្ទដៃ ទូរទស្សន៍ ទូរទឹកកក និងរបស់របរជាច្រើនទៀតរួមចំនែកដល់ការបង្កើតកាកសំណល់ពីឧបករណ៍អគ្គិសនីនិងឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិក ដែលចំនួននេះកំពុងកើនឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័សដោយសារតែសង្គមរបស់យើងផ្តោតទៅលើរបស់របរប្រើប្រាស់ដែលបន្តជម្រុញទៅកាន់ទីផ្សារ។ ផលិតផលទាំងនេះមានសមាសធាតុចម្រុះដែលខ្លះអាចបង្កគ្រោះថ្នាក់និងបង្កផលប៉ះពាល់ដល់ទាំងផ្នែកបរិស្ថាននិងសុខភាព ក្នុងនោះរួមបញ្ចូលសមាសធាតុមួយចំនួនរួមមាន ប៉ាឡាដ្យូម (Palladium) រ៉ូដ្យូម (Rhodium) រុយតេញ៉ូម (Ruthenium) អ៉ីរីដ្យូម (Iridium) មាស (Gold) ប្រាក់ (Silver) និង ប្លាទីន (Platinum) ជារបស់កម្រនិងថ្លៃ។
សហភាពអឺរ៉ុប “ការណែនាំ WEEE”
នៅសហភាពអឺរ៉ុប ជាការឆ្លើយតបនឹងការចោលសំរាមដោយមិនមានបម្រុងប្រយ័ត្នត្រូវបានចេញនូវសេចក្តីណែនាំ WEEE ដែលជាច្បាប់មួយត្រូវបានបង្កើតឡើងដើម្ប៖រួមចំណែកដល់ “ការផលិតនិងការប្រើប្រាស់ប្រកបដោយនិរន្តរភាព” នាពេលអនាគត។ ជាពិសេសច្បាប់នេះសម្រាប់ដោះស្រាយបញ្ហាបរិស្ថាននិងបញ្ហាផ្សេងៗដែលបណ្តាលមកពីការបោះចោលឧបករណ៍អគ្គិសនីនិងឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកនៅទូទាំងតំបន់។
ចំណុចស្នូលនៃបញ្ហានេះសហភាពអឺរ៉ុបជឿជាក់ថា “ការប្រមូល ការជួសជុល និង ការកែច្នៃឡើងវិញនូវឧបករណ៍អគ្គិសនីនិងឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិក (EEE) នៅពេលវាអស់អាយុកាលអាចធ្វើអោយប្រសើរឡើងនៃនិរន្តភាពក្នុងការផលិតនិងប្រើប្រាស់ បង្កើតប្រសិទ្ធភាពធនធានធម្មជាតិនិងរួមចំណែកដល់វដ្តសេដ្ឋកិច្ច”។
ដើម្បីសម្រេចបានលទ្ធផលនេះ សេចក្តីណែនាំ WEEE បានដាក់ចេញនូវវិធានការត្រួតពិនិត្យមួយចំនួន:
- ការប្រមូលដាច់ដោយឡែក និង តំហែទាំអោយបានត្រឹមត្រូវនៃ WEEE ជាមួយនឹងគោលដៅកំណត់សម្រាប់ការប្រមូល ការទាញយកមកវិញ និងការកែច្នៃឡើងវិញ
- គាំទ្រដល់សមាជិកសហភាពអឺរ៉ុបក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការនាំចេញកាកសំណល់ខុសច្បាប់ដោយធ្វើអោយកាន់តែពិបាកជាមួយអ្នកនាំចេញការដឹកជញ្ជូនខុសច្បាប់
- សេចក្តីណែនាំនៃការចុះឈ្មោះ EEE ថ្នាក់ជាតិដែលត្រូវគ្នានឹងការធ្វើសុខដុមនីយកម្មនៃទម្រង់របាយការណ៍ដើម្បីដកចេញនូវតម្រង់រដ្ឋបាលដែលមិនចាំបាច់
បន្ទះសៀគ្វី Printed Circuit Boards (PCB)
PCB ជាបន្ទះដែលធ្វើពីជ័រនិងអ៉ីសូឡង់ដែលមានស្រទាប់ស្ពាន់ស្តើងនិងលោហៈធាតុមានតម្លៃមួយចំនួននៅលើផ្ទៃរបស់វាដែលដើរតួនាទីជាធាតុដឹកនាំ។ ថ្វីត្បិតតែបរិមាណលោហៈធាតុមានតម្លៃទាំងនេះមានទំហំតូចនៅលើបន្ទះនីមួយក៏ដោយ ប៉ុន្តែទំហំទីផ្សារនៃ PCBs ធ្វើអោយការទាញយកមកវិញនៃលោហៈធាតុពីសំណល់ PCBs គឺជាដំណើរការដែលមានប្រយោជន៍ទាំងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ និង អាចនឹងសំខាន់ជាងនេះទៅទៀតទៅលើទស្សនៈវិស័យអេកូឡូស៊ី (Ecological)។
ឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកដែលឈានដល់ទីបញ្ចប់នៃជីវិតតម្រូវអោយមានការណែនាំ ផ្នែកការបំបែក ផ្នែកស្វ័យប្រវត្តិកម្ម ដើម្បីបញ្ចេញ PCBs។ បន្ទះនេះត្រូវបានចែកជាពីរប្រភេទផ្អែកទៅតាមមាតិកាមាសរបស់វា កម្រិតទាបដែលមានមាសត្រឹម ១២០ ក្រាមក្នុងមួយតោន និង កម្រិតខ្ពស់ដែលមានមាសលើសពីសមាមាត្រនេះ។ បន្ទះសៀគ្វី (PCBs) ត្រូវបានបំបែកនិងកម្ទេចអោយក្លាយជាម្សៅល្អិតមុនពេលធ្វើការចម្រាញ់។
កាកែច្នៃឡើងវិញនូវ PCBs
ការកើនឡើងនៃការប្រើប្រាស់ផលិតផលអេឡិចត្រូនិកក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះកំពុងបង្កើតកាកសំណល់អេឡិចត្រូនិក (e-waste) ចំនួន ៥០ លានតោនក្នុងមួយឆ្នាំនៅទូទាំងពិភពលោក។ ក៏ដូចជាទម្លាប់របស់អ្នកប្រើប្រាស់ចំពោះភាពចាស់ហួសសម័យនិងការរំពឹងទុក កំពុងជះឥទ្ធិពលលើបញ្ហានេះព្រោះពួកគេបង្ហាញពីបំណងចង់ជំនួសឧបករណ៍ដែលនៅដំណើរការល្អជាមួយនឹងបច្ចេកវិទ្យា "ថ្មី" ចុងក្រោយបំផុត។
ការគ្រប់គ្រងកាកសំណល់អេឡិចត្រូនិកនេះបានក្លាយជាប្រធានបទជជែកគ្នាយ៉ាងក្តៅគគុក ជាមួយនឹងការកែច្នៃសំណល់ PCBs ដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការការពារបរិស្ថាននិងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច។ ផ្នែកមួយនៃការជជែកវែកញែកនេះរួមបញ្ចូលនូវការទទួលស្គាល់ថាបួកយើងត្រូវការ ការទទួលបាននូវលោហៈធាតុមានតម្លៃតាមវិធីសាស្ត្រសន្សំសំចៃនិងមិនប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថានជាជាងតាមរយៈទំនៀមទម្លាប់ជីកយករ៉ែដើម្បីបំពេញតម្រូវការនាពេលអនាគត។
បច្ចុប្បន្នបរិមាណសំណល់អេឡិចត្រូនិកដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងអាចធ្វើអោយមានសុពលភាពផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុក្នុងការកែច្នៃឡើងវិញបើទោះបីជាលោហៈធាតុមានតម្លៃមានចំនួនតិចតួចនៅក្នុងបន្ទះនីមួយៗក៏ដោយ និងមានអត្ថប្រយោជន៍យ៉ាងជ្រាលជ្រៅចំពោះវិស័យអេកូឡូស៊ី។ វត្តមាននៃបច្ចេកវិទ្យាបានធ្វើអោយការកែច្នៃឡើងវិញទទួលបានទាំងប្រាក់ចំណេញនិងជួយបង្កើនតម្លៃនៃលោហៈធាតុមានតម្លៃដោយសារអតុល្យភាពនៃតម្រូវការនិងការផ្គត់ផ្គង់។
ប្រភេទ WEEE
មានប្រសិទ្ធិភាពចាប់ពីថ្ងៃទី ១ មករា ឆ្នាំ ២០១៨ សហភាពអឺរ៉ុបបានណែនាំថា ឧបករណ៍អគ្គិសនីនិងឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិកមាន ៦ ប្រភេទជាក់លាក់ :
ឧបករណ៍ដំណើរការលើមូលដ្ឋានផ្លាស់ប្តូរសីតុណ្ហភាព
- ទូរទឹកកក (Fridges)
- ទូរទឹកកក (Refrigerators)
- ទូរបង្កក (Freezers)
- ម៉ាស៊ីនត្រជាក់ (Air conditioners)
- ឧបករណ៍កម្តៅប្រេង (Oil heaters)
- ឧបករណ៍សម្ងួត (Drying equipment)
- ម៉ាស៊ីនបូមកម្តៅ (Heat pumps)
អេក្រង់ ម៉ូនីទ័រ និង ឧបករណ៍ដែលមានផ្ទៃក្រឡាធំជាង ១០០ សង់ទីម៉ែត
- អេក្រង់
- ម៉ូនីទ័រ
- ឧបករណ៍ទទួល (TV receivers)
- កុំព្យូទ័រ
- Notebooks
អំពូល
- អំពូល Fluorescent (អំពូលកាំរស្មី)
- អំពូល Pressure sodium (អំពូលសូដ្យូម)
- អំពូល LEDs
- អំពូល Metahalogenic
ឧបករណ៍ទំហំធំ (វិមាត្រខាងក្រៅលើសពី ៥០ សង់ទីម៉ែត)
ម៉ាស៊ីនបោកគក់ | ម៉ាស៊ីនសម្ងួត | ម៉ាស៊ីនលាងចាន |
ចង្ក្រាន | កុំព្យូទ័រខ្នាតធំ | Ovens (ឧបករណ៍ដុត ចំហុយ ឬ កម្តៅ) |
ម៉ាស៊ីនព្រីន | ម៉ាស៊ីនថតចម្លង | បន្ទះ PV (បន្ទះសូឡា) |
ឧបករណ៍វេជ្ជសាស្ត្រ | ម៉ាស៊ីនស្វ័យប្រវត្តិ | ឧបករណ៍សម្រាប់ផលិតសម្លេងនិងរូបភាព |
ឧបករណ៍ខ្នាតតូច (វិមាត្រខាងក្រៅតិចជាង ៥០ សង់ទីម៉ែត)
ម៉ាស៊ីនបូមធូលី | ម៉ាស៊ីនបោសសម្អាត | ម៉ាស៊ីនកាត់ដេរ |
ឧបករណ៍បំភ្លឺ | ចង្ក្រាន និង Microwaves | បំពង់ខ្យល់ |
ឆ្នាំងអ៊ុត | ឧបករណ៍អាំងនំប៉័ង | ឧបករណ៍ដាំទឹកក្តៅ |
នាឡិកា | ជញ្ជីង | ឧបករណ៍កោររោម |
ម៉ាស៊ីនគិតលេខ | វិទ្យុ | ម៉ាស៊ីនថត |
ឧបករណ៍ចាក់ (តន្ត្រី ឌីស) | ឧបករណ៍ប៊ឺតផ្សែង | ម៉ាស៊ីនកម្តៅ |
ក៉ំព្យូទ័រនិងឧបករណ៍ទំនាក់ទំនងខ្នាតតូច (វិមាត្រខាងក្រៅតិចជាង ៥០ សង់ទីម៉ែត)
ទូរស័ព្ទដៃ | GPSs | ម៉ាស៊ីនគិតលេខ |
Routes | កុំព្យុទ័រផ្ទាល់ខ្លួន | ម៉ាស៊ីនព្រីន |
ទូរស័ព្ទ |
FAQ
យោងទៅតាមសេចក្តីណែនាំ EU WEEE ពិធីការនៃការកែច្នៃនិងដំណើរការគួរតែប្រកាន់ខ្ជាប់ដូចខាងក្រោម :
- ការប្រមូលទំនិញភ្ជាប់ជាមួយឯកសារត្រឹមត្រូវ
- ការទទួលទំនិញនៅកន្លែង ការថ្លឹង និងការបែងចែកឧបករណ៍ទាំងអស់ទៅតាមប្រភេទ
- ការរៀបចំនិងការដកខ្សែភ្លើងចេញ
- ការបន្សាបជាតិបំពុលដោយការរុះរើតាមរយៈម៉ាស៊ីនឬដោយដៃទាំងស្រុងដើម្បីយកវត្ថុណាដែលអាចទាញយកមកវិញបាន
- ការរុះរើវត្ថុដែលអាចទាញយកមកវិញបានបន្ទាប់មកធ្វើការទាញយកលោហៈដោយប្រើមេដែកដ៏រឹងមាំដើម្បីទាញយកលោហៈធាតុដែក និង ចរន្តអេឡិចត្រូនិកសម្រាប់លោហៈធាតុដែលមិនមានជាតិស្រូប (ជាមួយមេដែក)
- ការបែងចែកវត្ថុដែលអាចទាញយកមកវិញដើម្បីបញ្ជូនបន្តទៅរាល់សកម្មភាពប្រើប្រាស់ឡើងវិញ
- ប្លាស្ទិចដែលត្រូវបានគេយកចេញត្រូវបានបែងចែកតាមប្រភេទតាមវិធី near-infrared light ឬ ការញែកដង់ស៊ីតេ
វាអាចទៅរួចប៉ុន្តែពាក់ព័ន្ធនឹងដំណើរការដែលចំណាយកម្លាំងខ្លាំងហើយជាលទ្ធផលវាគ្រាន់តែជាសកម្មភាពខ្នាតតូចប៉ុណ្ណោះ។ ដើម្បីបង្កើតផលិតផលថ្មីមួយពី PCB វត្ថុត្រូវបានបែងចែកដោយដៃ កាត់ជារាងស្តង់ដារ ខួងនិងខ្ទាស់នឹងគែមដែលខូច។ តម្លៃនៃផលិតផលទំនងជាទាបហើយប្រាក់ចំណេញបន្ទាប់ពីដំណើរការនេះតិចខ្លាំងណាស់។
ជាថ្មីម្តងទៀត ដំណើរការនេះទំនងជាមិនមានផលចំណេញផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចដោយសារដំណើរការដោយដៃខ្ពស់ធ្វើអោយមានបំរាមថ្លៃពលកម្ម។ លើសពីនេះសមាសធាតុនៅក្នុង PCB មានភាពផុយស្រួយនិងងាយខូចខាត ហើយបន្ទះនីមួយៗត្រូវការតេស្តឡើងវិញដើម្បីធានាថាពួកវានៅតែបន្តដំណើរការ។
ជម្រើសនៃលោហៈធាតុមានតម្លៃជាច្រើនត្រូវបានរកឃើញនៅក្នុងក៉ំព្យូទ័រទោះបីជាវាមានបរិមាណតិចតួចក៏ដោយ។ លោហៈធាតុទាំងនេះរួមមាន:
មាស (Gold) | ប្រាក់ (Silver) | ប្លាទីន (Platinum) |
ប៉ាឡាដ្យូម (Palladium) | ទង់ដែង (Copper) | នីកែល (Nickel) |
តង់តាល់ (Tantalum) | កូបាល់ (Cobalt) | អាលុយមីញ៉ូម (Aluminum) |
សំណប៉ាហាំង (Tin) | ស័ង្កសី (Zinc) | នេអូឌីម (Neodymium) |